Конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісі

/in /by

Ағымдағы жылдың мамырында Жамбыл облысы Қазақстан халқы ассамблеясының хатшылығы және облыс әкімдігінің дін істері басқармасының ұйымдастыруымен Тараз қаласы, «Достық үйінде» «Конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісі» тақырыбында облыстық конференциясы өтті.

Аталған шараға облыс аумағында қызмет атқаратын Ислам, Христиан бағытындағы діни бірлестіктері мен филиалдары, этномәдени бірлестіктері, БАҚ-ның өкілдері қатысты.

Жиын дін істері басқармасының басшысы Жангелді Омаровтың  төрағалық етуімен және кіріспе сөзімен басталды. Жангелді Жайлауұлы «…Қазақстан Республикасы – әрбір азаматтың өз пікір еркіндігін құрметтейтін, олардың діни сенім бостандығына қарамастан азаматтардың тең құқылығына кепілдік беретін, Казақстан халқының рухани мұрасымен үйлесетін діннің мәдени және тарихи құндылығын танитын әрі конфессияаралық келісімнің маңыздылығын, діни төзімділік пен діни көзқарасын құрметтейтін мемлекет» – дейді.

Басқарма басшысынан кейін Жамбыл облысы Қазақстан халқы ассамблеясының хатшылығының меңгерушісі Маржан Төреғұлқызы Қожаева «Этносаралық келісім – ел тұрақтылығының кепілі» тақырыбында баяндама жасады. «Бүгінгі таңда өңірде этносаралық қатынастарды, қоғамдағы бейбітшілік пен келісімді нығайтуға бағытталған 957 іс-шара өткізілді. “Рухани жаңғыру” бағдарламасы аясында жалпы сомасы 70 млн.теңгеге 2 ұзақ мерзімді жоба іске асырылуда. Сондай-ақ, елімізде Ассамблея қамқорлығымен 800-ден астам қоғамдық медиатор жұмыс істейтіні белгілі. Олардың белсенді араласуының арқасында тек өткен жылдың өзінде ғана 20 мыңға жуық медиациялық келісім жасалса, облыста медиаторлар 735 даулы жағдайды шешті. Биылдың өзінде медиация кабинеттеріне 232 азамат жүгініп, 192 жанжал мен даулы жағдайлар шешімін тауып отыр. Жалпы жастар тәрбиесіне қатысты мәселелерге облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының аналар кеңесі де белсенді араласуда. Олар биылдың өзінде 42 кездесу ұйымдастырып, 2580 адамға ақпараттық кеңестер берді. Ағымдағы жылдың бірінші тоқсанында өңірдегі этносаралық жағдайды бағалау мақсатында жүргізілген әлеуметтік зерттеу қорытындысы бойынша этносаралық қарым-қатынасты 97,8% респонденттер «жайлы», «тыныш» деп бағалаған, 96,1%-ы өздерін «қазақстандықпын» және басқа этнос өкілдеріне төзімділік деңгейі 95,9% құрады» – дейді, хатшылық меңгерушісі.  

Іс-шара барысында  «Һибатулла Тарази» мешітінің наиб имамы Е.Аманбаев ислам дінінің ұлағатты да тәрбиелік қағидаларында әрбір мұсылман үшін дінаралық татулық пен үйлесімнің міндетті екенін және мұсылман қауымы өзге конфессия өкілдерімен бейбіт өмір сүрудің мән-маңызын ерекше бағалайтынын атап өтті.

Сонымен қатар, өз баяндамаларында өзбек этно-мәдени бірлестігінің төрағасы Абдурахман Юлдашевич Зайнутдинов, Жамбыл облысы «Вынхуа» дүнген мәдени орталықтарының қауымдастықтары» қоғамдық бірлестігі төрайымының орынбасары, ҚХА «Ақ желкен» жастар лигасының төрағасы Зайнуддин Абдулбахтиярович Махусеев Қазақстан Халқы ассамблеясы институтының, этносаралық татулықты сақтаудың мән-маңызын атап өтті.      Жиынға қатысушылар конфессияаралық келісімді орнату, бейбітшілік пен өзара төзімділік құндылықтарын насихаттау арқылы Қазақстан әлемдік саясатта жоғары құрмет пен беделге ие болғанын, жаһандық алаңда көптеген елдердің сенімді әріптесіне айналғанын атап өтті.

Жамбыл облысы әкімі аппаратының

 «Қоғамдық келісім» КММ

баспасөз қызметі

Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы туралы

/in /by

Конго Қырым геморрагиялық қызбасы табиғи ошақты аурулар қатарына жатады. Аурудың қоздырғышы вирус табиғатта жануарлар арасында үнемі айналыста болуына байланысты ауруды мүлдем жойып жіберу мүмкін болмағандықтан табиғи ошақта орналасқан елді мекендерде ауру орын алып жатады.

Аурудың белсенді табиғи ошағында орналасқан Тараз қаласы және Байзақ, Жамбыл, Талас, Мойынқұм, Сарысу аудандарының елді мекендерінде аурудың алдын алу шаралары жүйелі түрде жыл сайын жүргізіледі. Жылда облыс әкімінің алқа отырысында осы ауру бойынша эпизоотиялық және эпидемиологиялық жағдайы қаралып, облыс әкімінің қаулысымен табиғи ошақта атақарылатын іс-шаралар жоспары бекітіледі.

Ауруға қарсы іс-шараларды облыстық ветеринариялық және денсаулық сақтау басқармаларының, қоғамдық денсаулық сақтау департаментімен Жамбыл облысы бойынша обаға қарсы станциясының, жергілікті әкімшіліктердің қызметкерлері өзара бірлесе iс-қимыл жасауымен орындалады. Атқарылатын іс-шаралар малдар мен қора – жайларды кенеге қарсы залалсыздандыру жұмыстарын, қолайсыз елді мекендердің айналасына санитарлық-қорғау аймақтарын құруды қамтиды. Табиғи ошақтағы эпизоотиялық – эпидемиологиялық жағдайды тұрақты жағдайда ұстап, ауру деңгейін төмендету шараларын жүргізуде ветеринария және медицина, жергілікті әкімшіліктердің қызметкерлерімен бірге тұрғындарда атсалысулары тиіс.

Кенеге қарсы іс-шаралар жыл басында алдын ала жоспарланған жоспарға сәйкес және табиғи ортадағы кененің белсенділігіне қарай көктем мезгілінде екі кезеңде, күз мезгілінде бір рет жүргізіледі.

Ветеринариялық іс-шаралар аурудың табиғи ошағындағы ауыл шаруашылығы жануарларының денесіндегі, қора-жайлардағы және буферлік аумақтағы кенелерді жоюға бағытталған. Бұл жұмыстарды жергілікті атқарушы органдар атқарады. Сонымен қатар, жергілікті әкімшіліктер тұрғындармен эпидемилогиялық кезеңде кенеге қарсы залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу алдында бір апта бұрын ауыл мен қала аймағын, жеке қора – жайларды (қи қоқыстан тазалау) жұмыстарын жүргізіп, аталған нысандарды залалсыздандыруға дайындайды. Ал тұрғындар өз кезегінде ветеринар мамандарға малдар мен мал қораларын кенеге қарсы химиялық улармен дәрілеу жұмыстарын атқаруға мүмкіндік жасап, ауыл шаруашылық малдарын арнайы тоғытпалардан дәрілеуден өткізуге қатысулары тиіс.

Әрбір азаматқа кенеден сақтану үшін ақшыл түсті жеңі ұзын жейде, шалбар киюге, мал арасында, мал қорада, табиғатта аясында болғаннан кейін сырт киімдеріңізді қарауға, ауруды жұқтырмау мақсатында жануарға күтім жасағанда, жануарды сойғанда, мүшелегенде, тасымалдаған және өткізген кезде олардың қанымен, терісімен жанасқанда сақтандыру киімдерін пайдалануға кеңес береміз.

Жамбыл облысы бойынша облыс әкімдігінің «Конго – Қырым геморрагиялық қызбасының табиғи ошағында қоныстанған Сарысу, Талас, Мойынқұм, Жамбыл, Байзақ аудандары мен Тараз қаласының тұрғындарын қорғау жөніндегі 2019 жылға арналған бірінші кезектегі шаралар туралы» № 17 қаулысы ағымдағы жылдың 4 ақпанында бекітілді.

2019 жылы облыс бойынша 48 елді мекенде залалсыздандыру жұмыстары жүргізілетін болады. Байзақта-8, Жамбылда-4, Мойынқұмда-13, Таласта-7, Сарысуда-11, Тараз қаласында-5 елді-мекен.

Эндемиялық аудандарда Конго – Қырым геморрагиялық қызбасының табиғи ошағындағы қоныстанған тұрғындарды қорғау бойынша жұмысты  үйлестіру  штабы және бірінші кезекті іс – шаралар жоспары  қолданысқа енгізілді.

Кестеге сәйкес кенеге қарсы жұмыстардың көктемгі 1 кезеңі сәуір айының 15-19 аралығында басталды. Жоспарға сәйкес ағымдағы жылы 48 елді-мекенде көлемі 3 631 242  шаршы метрді құрайтын 14 242 қора-жай залалсыздандырылып, 484 078 бас ауыл шаруашылығы жануарлары (оның ішінде МІҚ – 68 772 бас, ұсақ мал – 408 291 бас) кенеге қарсы дәріленіп, 629 716 шаршы метр 348 буферлік аумақ (мал суаттары, мал үйездетін орындар, елді мекен төңірегіндегі бұталар) залалсыздандырылады.

Ағымдағы жылдың 2 мамырына табиғи ошақ аумағында  2 427 982 шаршы метрді құрайтын 9884 қора-жай және 320 392 шаршы метр болатын 263 буферлік аймақ залалсыздандырылып, барлығы 309 960 бас ауыл шаруашылығы жануарлары (оның ішінде МІҚ- 36125 бас, ҰМ-262 934 бас, жылқы-9007 бас, түйе – 1345 бас, шошқа- 90 бас, ит – 459) кенеге қарсы дәріленді. Залалсыздандыру жұмыстары жалғасуда.

Жалпы Конго Қырым геморрагиялық қызбасына қарсы облыс көлемінде алдын алу жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы

/in /by

3 мамыр күні Достық үйінде, Жамбыл облысы әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ ұйымдастыруымен «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» пікірталас алаңы ұйымдастырылды.

Жиынға облыстық этномәден бірлестік басшылары мен өкілдері және «Ақ желкен» жастар лигасы, «Жаңғыру жолы» жастар қозғалысының жастары қатысты.

Жиын барысында азаматтардың санасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы құндылықтарды дамыту, кедергісіз орта құру, «партиципаторлық» бюджеттеуді кеңінен тарату (халықтың бюджетті қалыптастыруға тікелей қатысуы) сынды бірқатар мәселелер қаралды.

Сыбайлас жемқорлық – бұл екі жақ арасындағы қылмыстық «мәміле» деп тұжырымдауға болады, оның бірі – өз лауазымдық өкілеттігін заңға қарсы пайдаланатын мемлекттік немесе жеке қызметте жұмыс істейтін тұлға, екіншісі – мемлекеттік немесе жеке құрылымды өз басының пайдасы, яғни материалдық жағдайын көтеру, артықшылық алу, заңда көзделген жауапкершіліктен таю үшін пайдаланатын адам. Жиын барысында мұндай әлеуметтік құбылыстың қаншалықты қауіпті екендігі, қоғамға және қоғамның мүшелеріне, саяси, материалды және басқа зиян келтіретіндігі жөнінде сөз болды.

Жиын соңында әсіресе жастар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы қалыптастырудың маңыздылығына тоқталып, барлық қатысушыларды мемлекетке адал қызмет етуге үндеді.

Жамбыл облысы әкімі аппаратының

«Қоғамдық келісім» КММ Баспасөз қызметі

Өзара іс – қимыл-мақсатқа жетудің кілті!

/in /by

Жамбыл облысы “Қоғамдық келісім” КММ-де “Мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл”атты Жамбыл облысы ҚХА медиаторлар кеңесінің кезекті отырысы өтті. Оған облыстық және қалалық соттардың судьялары, адвокаттар, билер, ҚХА медиаторлары және БАҚ өкілдері қатысты. Медиаторлар кеңесінің төрағасы-Сафонова Лариса Владимировна біздің аймақта медиацияны дамыту үшін ортақ пікірлестер мен серіктестерді, оның дамуына мемлекеттік органдармен ынтымақтастығы үлкен серпін бергенін атап өтті. “Өңірдегі ҚХА медиаторлары медиация мәселелері бойынша мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдармен кездесулерге белсенді қатысып, оң тәжірибе алмасып, бірлескен іс-шаралар барысында медиация институтын одан әрі дамыту бойынша толықтырулар, түзетулер мен ұсыныстар енгізеді. Біздің ортақ мақсатымыз-медиация институтын дамыту!“- деп толықтырды медиаторлар кеңесінің төрағасы.

Медиация туралы облыстық соттың судьясы Динара Нұрлыбаева бүгінгі таңда соттар, жергілікті атқарушы органдар, Қазақстан халқы Ассамблеясы, медиаторлар, барлық мүдделі мемлекеттік органдар бітімгершілік рәсімдерді қолдану арқылы қоғамдық келісімді нығайту саласында біраз жұмыстар атқарғанын атап өтті. “Бұл бағыттағы жұмысты жалғастыру керек, өйткені мұндай жемісті ынтымақтастық пен әріптестік қарым – қатынас қоғамда татуласу рәсімдері мен медиацияға оң көзқарас қалыптастыруға ықпал етеді” – деп атап өтті Динара Нұрлыбаева.

Осынау отырыста медиацияның жай-жапсары туралы Тараз қалалық сотының бітімгерлік судьясы Абаева Жанна Мерекеевна мазмұны осы тақырып бойынша ғылыми әзірлемелерге, дамыған мемлекеттердің халықаралық тәжірибесіне және өз тәжірибесіне негізделген бітімгершілік рәсімдерді қолдану бойынша электрондық кітап – әдістемелік құралды таныстырды. Сонымен қатар, оқу құралының авторы отбасылық-неке дауларын; шарттық міндеттемелерден туындайтын дауларды; тұрғын үй, мұрагерлік және басқа да дауларды қарау кезінде психологиялық дағдыларды қолдану әдістемесін ұсынды.

Қорытындылай келе, баяндамашы әрбір адамға жұмыс үстелінде немесе цифрлық және электрондық тасығыштарда электронды кітап құралының болуын тіледі. Оған татуластыру рәсімдері институтын дамыту мақсатында жүгінуге болады.  Бұдан кейін Жанна Мерекеевна жиынға қатысушыларға электронды кітаптар таратты.

Кездесу барысында жан-жақты диалог, белсенді пікір алмасу өтті, онда сотта және сотта дауларды медиацияны қолданудан туындайтын медиацияның өзекті мәселелері талқыланды.

Таразда Аналар кеңесінің кездесуі өтті

/in /by

Ағымдағы жылдың     3-сәуірінде Достық үйінің мәжіліс залында Жамбыл облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінің отырысы өтті.

Кездесуге «Қоғамдық келісім» КММ басшысы Рано Махсудовна және Аналар кеңесінің төрайымы Мухаббат Миражапова бастаған этномәдени бірлестіктердің қыз-келіншектері қатысты.

Кездесудің күн тәртібіндегі бірінші мәселе алдағы ел президенттігіне арналған сайлауда кандидатураларды қолдау болып табылады.

Естеріңізде болса, Қазақстанның уақытша Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 9 сәуірде елімізде 2019 жылдың 9 маусымы күні кезектен тыс президенттік сайлау өтетінін мәлімдеп, «Қазақстан – демократиялық мемлекет. Президент халықтың таңдауымен сайланады. Мен, Мемлекет басшысы ретінде, сайлаудың таза, ашық әрі әділ өтуіне кепілдік беремін! Бұл — менің берік ұстанымым!»-деп атап өткен болатын.

Жиын басы Аналар кеңесі төрайымының күні кеше ғана кең көлемде өткен 1мамыр – Қазақстан халқының бірлігі күніне арналған мерекемен құттықтаудан басталды. Мухаббат Миражапова: «Баршаңызды өткен 1 мамыр – Қазақстан халқы бірлігі күнімен құттықтаймын. Сонымен қатар, сәуір айында өткен ҚХА XXVII-сессиядан алған әсеріммен бөліскім келіп отыр. Кезекті сессия жылдағы сессиялардан кең көлемде өтті. «Бейбітшілік пен келісім формуласы: әлеуметтік бірлік және жаңғыру» атауымен өткен сессияға 1500 мыңнан астам адам қатысты. «Әлемде, күнделікті өмірде бәрі өзгеріп жатыр. Бір ғана дүние өзгеріссіз қалады, ол – қоғамның бірлігі мен ұлтаралық келісім», -деді Тұңғыш Президентіміз. Осы сөзі менің елімізге деген құрметімді еселей түсті. Сонымен қатар, Үш мемлекеттен Түркия, Ресей және Германиядан шетелдіктер баяндама жасады. Мұының өзі біздің халықаралық аренада талқыланып жатқанымыздың дәлелі»- дей келе, келесі сессияның өту барысы  жылдан жылға жоғары деңгейге көтеріліп келе жатқанын айта кетті.

Алдағы ел президенттігіне үміткер кандидаттарды сайлауға қатысты облыстық ҚХА Аналар кеңесінің мүшелері  Куненова Паиза Сәрсенбайқызы, Плетнева Аракси Ваграмовна және облыстық ҚХА жанындағы Аналар кеңесінің мүшесі Осипова Татьяна Ивановна өз баяндамаларын жасады.

Жиын қортындысы  бойынша Аналар кеңесінің мүшелері алдағы уақытта ел президенттігіне арналған сайлауға Қазақстан Республикасы Президентінің лауазымына кандидаттарды қолдау, оларға дауыс беруде дұрыс,  әрі әділ шешім қабылдау сынды мәселелермен қатар өскелең ұрпақты дәстүрлі отбасылық құндылықтарға тартуда белсенділік таныту сынды ауқымды жоспарларды жүзеге асыру туралы ортақ шешімдерге келді.

Жамбыл облысы әкімі аппаратының

«Қоғамдық келісім» КММ

баспасөз қызметі

 

Тараз қаласында Қазақстан халқының бірлігі күні аталып өтті

/in /by

1 мамыр мерекесі – ынтымағы мен  мен бірлігі жарасқан берекелі  халықтық мереке! Үстіміздегі жылдың 1 мамыр күні, Жамбыл облысы, Тараз қаласының «Жастар» аллеясында Қазақстан халқының бірлігі күні мерекесіне арналған мерекелік шеру жаңа форматта өткізілді. Жамбыл облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы, облыс әкімі аппараты «Қоғамдық келісім» коммуналдық мемлекеттік мекемесі және Жамбыл облысы әкімдігі бірлесе отырып өткізген аталмыш мейрам жоғары деңгейде өтті.

Аталмыш іс-шараның мақсаты мен міндеті – Қазақстан халқы Ассамблеясының аймақтарда этносаралық келісімді қамтамасыз етуді жүзеге асыру жолында Қазақстан халқының рухани-мәдени бірігуі мен қазақ еліндегі отбасылық құндылықтар мен дәстүрлері дамытуды насихаттау, болашақ жас ұрпақты әр этнос салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын құрметтеуге үйрету.

Өңіріміздегі 27 этномәдени бірлестіктердің жетекшілері мен мүшелері де, оған қоса «Ақ желкен» жастар лигасы мен «Жаңғыру жолы» жастар белсенділерінің көшбасшылары, облыстық филармония өнерпаздары, ҚХА Ақсақалдар мен Аналар кеңесінің мүшелері, қолөнер шеберлері, Тараз қаласы әкімдігі білім бөлімінің мектептен тыс және балалар шығармашылығы орталығының оқушылары, қала қонақтары мен тұрғындары, қалалық және облыстық БАҚ өкілдері аталған іс-шараға белсене қатысты.

Мерекелік шеруге  облыстық этномәдени бірлестіктері мүшелерінен құрылған барлығы -3000-нан  астам адам қатысты.

Шерудің сәнін жалт-жұлт еткен ашық түсті, сәнді ұлттық киімдер  киген этномәдени бірлестіктер өкілдері келтірді.  Қоғамдық бірлестіктердің ұйымдастыруымен  Ы.Сүлейменов көшесінің бойына «Ұлы дала ұландары» стеласынан «Білім» алаңы аралығында этноауылдар орналастырылды.  Құрметті қонақтарды облыс әкімінің орынбасары Сұлушаш Құрманбекова, Тараз қаласының әкімі Досаев Қайрат, Жамбыл облысы ҚХА хатшылығының меңгерушісі Маржан Қожаева күтіп алып, оларды этноауылдармен таныстырды.

«1 мамыр – Қазақстанның бірлігі күні» мейрамын мерекелеудің іс-шаралар жоспарына сәйкес әр этностың ұлттық тағамдар көрмесі ұйымдастырылды, «Достық дастарханы»  жайылды. Қазақ, орыс, өзбек, украин, неміс, дүнген, түрік, корей этноауыл «тұрғындары» өздерінің салт-дәстүрлерін, ұлттық тағамдарын, ойындарын, өнерлерін  көрсетуде асқан шеберлік танытып, жиылған жұртшылыққа  зор әсер қалдырды.

Сондай-ақ, әр этноауылда тұрмыстық және қолданбалы өнер шеберлерінің музей экспонаттарынан көрмелер ұйымдастырылды. Қолөнершілердің еңбектері, шығармашылық жұмыстары  тамашаланып, қазіргі заманға сай түрлі материалдар мен өзіндік технологияларды ұштастыра дайындаған тамаша бұйымдар жұртшылық назарына ұсынылды. Көрмені аймақ басшысы Асқар Мырзахметов пен облыс ардагерлері, басқа да зиялы қауым және қала қонақтары көрмеге қатысушы барлық этномәдени бірлестіктердің ұлттық тағамдарымен танысып, концерттік бағдарламаларын тамашалады.

Бұл этноауылдар көрінісі –  еліміздегі ұлттар татулығы мен достығының айқын дәлелі. Өйткені, Қазақстанда бір шаңырақтың астында 140-қа жуық өзге ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Ал,  Жамбыл облысында 80-ге жуық этностар болса, оның 27-сі этномәдени бірлестіктер екен. Барлық этностар да Бірлік мейрамын мерекелеуге  зор ықылас-ынтамен ат салысты.  Дал осындай ауылдар-татулықтың символына айналып, халықтардың ынтымақты араласуына себепші болары сөзсіз.

Бұдан әрі түрлі қызықты спорт ойындарынан – «қазақ күресі», «қол күрес», «ордабасы», «асық ату», «мас-рестлинг», «тоғызқұмалақ»,  «ләңгіден»  жарыс өткізілді.

Бұдан соң «Білім» алаңында жастар мен жасөспірімдердің театрландырылған қойылымы және  жастар арасында тақырыптық байқаулар мерекелік концерті өтті.

«Жастар» аллеясының басты алаңында этномәдени бірлестіктер шығармашылық топтарының қатысуымен  өткен концерттік бағдарлама 2 сағаттан астам уақытқа созылды.

Мерекелік концерт барысында облыс әкімі Асқар Мырзахметов жиналған барша жұртшылық – қала тұрғындары мен қонақтарын  бірлік мерекесімен құттықтап,  жамбылдықтарға зор денсаулық, бақ-береке, бай-қуатты өмір тіледі.  Сонымен бірге облыс әкімі өңіріміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосқан қоғамдық бірлестіктер өкілдерін марапаттап, оларға алғыс хаттар мен мақтау қағаздарын табыс етті. Сондай-ақ, мерекеге жиналған жұртшылыққа «Полонез» поляк тілі және мәдениеті орталығы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Аракси Плетнева және «Айнұры» татар-башқұрт этномәдени бірлестігі» қоғамдық бірлестігінің өкілі Риналь Рахматуллиндер  де ризашылық  лебіздерін білдірді.

Ары қарай этномәдени бірлестіктер жастарының қатысуымен «Рахмет, саған туған ел!» әнінің фонында «Саялы бәйтерек» атты театрландырылған қойылым көрсетілді. Театрланған қойылымға орыс-қазақ драма театры актерлары  мен  облыстық ассамблеяның шығармашылық топтары қатысты.

Мерекелік кеш соңы Жамбыл облыстық ҚХА этномәдени бірлестіктерінің «Поющие сердца», «Чун-тянь», «Самульнори», «Дэй Мохк Stayle», «Үкілім-ай», «Эремурус», «Калинка», «Маричка», «Infinity», «Грация Кавказа» би және вокал ансамбльдері, т.б. мен облыстық филармонияның  «Жібек жолы» халықтық эстрадалық оркестрі мен  «Ақкербез» би ансамблі, «Кәусар» вокалдық тобы және филармонияның  танымал әншілері өз өнерлерін көрсетуімен аяқталды.

Жамбыл облысы әкімі аппараты

«Қоғамдық келісім» КММ

баспасөз қызметі

Тараз қаласында Қазақстан халқының бірлігі күні аталып өтті

/in /by

1 мамыр мерекесі – ынтымағы мен  мен бірлігі жарасқан берекелі  халықтық мереке! Үстіміздегі жылдың 1 мамыр күні, Жамбыл облысы, Тараз қаласының «Жастар» аллеясында Қазақстан халқының бірлігі күні мерекесіне арналған мерекелік шеру болды. Жамбыл облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы, облыс әкімі аппараты «Қоғамдық келісім» коммуналдық мемлекеттік мекемесі және Жамбыл облысы әкімдігі бірлесе отырып аталмыш мейрамды жоғары деңгейде атап өтті. Өңіріміздегі 27 этномәдени бірлестіктердің жетекшілері мен мүшелері де, оған қоса «Ақ желкен» жастар лигасы мен «Жаңғыру жолы» жастар белсенділерінің көшбасшылары да аталған іс-шараға белсене қатысты.

Мерекелік шеруге  облыстық этномәдени бірлестіктері мүшелерінен құрылған барлығы -3000-нан  астам адам қатысты.

Шерудің сәнін ұлттық киім киген этномәдени бірлестіктер өкілдері келтірді. Қоғамдық бірлестіктердің ұйымдастыруымен  Ы.Сүлейменов көшесінің бойына «Ұлы дала ұландары» стелласынан «Білім» алаңы аралығында этноауылдар орналастырылды.  Құрметті қонақтарды облыс әкімінің орынбасары Сұлушаш Құрманбекова, Тараз қаласының әкімі Досаев Қайрат, Жамбыл облысы ҚХА хатшылығының меңгерушісі Маржан Қожаева күтіп алып, оларды этноауылдармен таныстырды. «1 мамыр – Қазақстанның бірлігі күні» мейрамын мерекелеудің іс-шаралар жоспарына сәйкес әр этностың ұлттық тағамдары мен  қолөнері бұйымдарына арналған көрме өткізілді. Көрмені аймақ басшысы Асқар Мырзахметов пен облыс ардагерлері, басқа да зиялы қауым және қала қонақтары көрмеге қатысушы барлық этномәдени бірлестіктердің ұлттық тағамдарымен танысып, концерттік бағдарламаларын тамашалады. Қазақ, орыс, өзбек, украин, неміс, дүнген, түрік, корей этноауыл «тұрғындары» өздерінің салт-дәстүрлерін, ұлттық тағамдарын, ойындарын, өнерлерін  көрсетумен бірге жиылған қонақтарға «Достық дастархандарын» жайды.

Бұл этноауылдар –  еліміздегі ұлттар татулығы мен достығының айқын дәлелі. Өйткені, Қазақстанда бір шаңырақтың астында 140-қа жуық өзге ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Ал,  Жамбыл облысында 80-ге жуық этностар болса, оның 27-сі облыстық ассамблеяда  тіркелген этномәдени бірлестіктер екен. Барлық этностар да Бірлік мейрамын мерекелеуге  зор ықылас-ынтамен ат салысты. Дал осындай ауылдар – татулықтың символына, халықтардың ынтымақты араласуына себепші болады. Сондай-ақ, әр этноауылда тұрмыстық және қолданбалы өнер шеберлерінің музей экспонаттарынан көрмелер ұйымдастырылды. Қолөнер шеберлерінің еңбектері, шығармашылық жұмыстары  тамашаланып, қазіргі заманға сай түрлі материалдар мен өзіндік технологияларды ұштастыра дайындаған бұйымдар жұртшылық назарына ұсынылды.

Бұдан әрі Жамбыл облысының әкімдігінің дене шынықтыру және спорт басқармасы бөлімінің ұйымдастыруымен түрлі спорт ойындары – «қазақ күресі», «қол күрес», «ордабасы», «асық ату», «мас-рестлинг», «тоғызқұмалақ»,  «ләңгіден»  жарыс өткізілді.

Бұдан соң «Білім» алаңында жастар мен жасөспірімдердің театрландырылған қойылымы мен жастар арасында тақырыптық байқаулар мерекелік концерті «Жастар» аллеясының басты алаңында қоғамдық бірлестіктер шығармашылық топтарының қатысуымен  2 сағатқа созылған концерттік бағдарламамен жалғасты.

Мерекелік концерт барысында облыс әкімі Асқар Мырзахметов жиналған барша жұртшылықты бірлік мерекесімен құттықтап,  жамбылдықтарға зор денсаулық, бақ-береке, бай-қуатты өмір тіледі.

Сонымен бірге, облыс әкімі өңіріміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосқан этномәдени бірлестіктер өкілдерін марапаттап, алғыс хаттар мен құттықтау қағаздарын табыс етті. Сондай-ақ, мерекеге жиналған жұртшылыққа «Полонез» поляк тілі және мәдениеті орталығы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Аракси Плетнева және «Айнұры» татар-башқұрт этномәдени бірлестігі» қоғамдық бірлестігінің өкілі Риналь Рахматуллин құттықтау сөздерін сөйледі.

Ары қарай этномәдени бірлестіктер жастарының қатысуымен «Рахмет, саған туған ел!» әнінің фонында «Саялы бәйтерек» атты театрландырылған қойылым көрсетілді. Театрланған қойылымға орыс-қазақ драма театры актерлары  мен  облыстық ассамблеяның шығармашылық топтары қатысты.

Мерекелік кеш соңы Жамбыл облыстық ҚХА этномәдени бірлестіктерінің «Поющие сердца», «Чун-тянь», «Самульнори», «Дэй Мохк Stayle», «Үкілім-ай», «Эремурус», «Калинка», «Маричка», «Infinity», «Грация Кавказа» би және вокал ансамбльдері, т.б. мен облыстық филармонияның  «Жібек жолы» халықтық эстрадалық оркестрі мен  «Ақкербез» би ансамблі, «Кәусар» вокалдық тобы және филармонияның  танымал әншілері өз өнерлерін көрсетуімен аяқталды.

Жамбыл облысы әкімі аппараты

«Қоғамдық келісім» КММ

Баспасөз қызметі

Таразда «Мектеп медиациясы» кабинеті ашылды

/in /by

Жамбыл облысы әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ «Отбасы және мектеп» пилоттық жобасы аясында Тараз қаласының ювеналды сотымен  бірлесіп,  Тараз қаласының Сағадат Нұрмағамбетов атындағы № 10 орта мектебінде “Мектеп медиациясы”кабинетін ашты.

Іс-шараға сот өкілдері, Тараз қаласы әкімінің орынбасары, қалалық білім бөлімінің басшысы, АХАЖ, ювеналды заң консультациясының, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің, “Жастар ресурстық орталығы” КММ,  ішкі саясат бөлімінің,  ақсақалдар, аналар мен медиаторлар кеңесінің өкілдері қатысты.

Ювеналды соттың төрағасы Ербол Дүйсенбаевтың пікірінше: «Мектеп медиациясы – бұл тек білім беру әдісі ғана емес, сонымен қатар басқа адамды түсіну, қабылдау және тыңдау қабілетіне негізделген тұтас дүниетаным. Оны тәрбиелеу және білім беру саласындағы кездейсоқ жағдайларды шешу барысында пайдалану қажет».

Жамбыл облыстық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Жомарт Рүстембеков медиация кабинетінде мұғалімдер мен оқушыларға әлеуметтік-құқықтық көмек және психологиялық қолдау көрсетілетінін атап өтті. Сондай-ақ, ол қақтығысты, оның тікелей қатысушылары шешуі тиіс екенін де және сонда ғана  проблеманың үздік шешімі табылатындығын түсіндірді.

Тараз қаласының әкімі Кенжебай Олжабай да бала мүддесі –  мемлекеттік саясат пен мемлекеттік органдар қызметінің басым саласы болып табылатынын айрықша атап өтті.

Осы қатарда Медиация кабинетінің меңгерушісі  Валентина  Досыбиева  ҚХА Аналар, ақсақалдар  кеңесі, қоғамдық келісім кеңесі мен медиаторлары өкілдерінің бірлескен жұмысы жүргізіліп жатқанын түсіндіре келе, облыстың орта мектептерінде мұғалімдер мен оқушылар арасында медиацияны қолдану туралы құқықтық түсіндіру жұмыстары жүргізілетіндігін айта кетті.

Ағымдағы жылдың екінші жартыжылдығында  «Мектеп медиациясы» бағдарламасы бойынша  семинар-тренингтері жоспарланған, онда мұғалімдер,  психологтар, әлеуметтік педагогтар, оқушылар мен белсенді ата-аналар арнайы дайындықтан өтуі тиіс. Семинар-тренинг оқушылардың медиативтік құзыреттілік деңгейін арттыру мектеп қабырғасынан басталуына,  медиация институтын дамыту  жұмыстарын  жүргізуде жол көрсетіп, болашақ ұрпақтың  кездейсоқ болатын дау-дамай мен қақтығыстар шиеленістеріне  медиативтік көзқараспен қарауға  үйрететін болады.

Медиация кабинеті мектеп медиаторларының жұмысын қамтамасыз ету үшін қажетті жиһазбен жабдықталған.

Сонымен қатар, медиацияны қолдану саласы, медиацияны жүргізу қағидаттары туралы оқушыларға арналған ақпарат пен буклеттер, сондай-ақ мектеп медиаторларының тізімі орналастырылған арнайы стенд орнатылды.

Кабинеттің ашылу салтанатынан кейін облыстық ҚХА ақсақалдар кеңесінің орынбасары Абдрахман Зайнутдинов «Ұрпақтар сабақтастығы» тақырыбында, облыстық ҚХА Аналар кеңесінің төрағасы Мухаббат Миражапова «ҚХА –бірлік пен толеранттылық үлгісі» тақырыбында, облыстық ҚХА медиация кабинетінің меңгерушісі В.Н.Досыбиева «Мектептегі Медиация» тақырыбында баяндама жасап, оқушылармен дәріс-әңгіме жүргізді.

Іс-шара соңында, отырысқа қатысушылар «Мектеп медиациясы» кабинетінің жоспарын  құру қажеттілігі туралы ортақ пікірге келді, өйткені олар мектеп қабырғасындағы қақтығыстардың төмендеуіне ықпал етеді.

Жамбыл облысы әкімі аппараты

«Қоғамдық келісім» КММ

Баспасөз қызметі

Балаларға сыйлықтар беріліп, қайырымдылық асымен қамтамасыз етілді

/in /by

Балаларға  ұдайы  назар керек.  Ата-аналар балаларға жеткілікті уақыт бөлмеген жағдайда, әрбір отбасында және қоғамда оларды мінез-құлықтың өзгерісіне ұшырататын және құқық бұзушылыққа  жиі  әкеп соқтыратын түрлі өкінішті жағдайлар орын алады.

«Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, әрбір баланың  өмірі мен жеке бас еркіндігі құқықтары бар. Мемлекет баланың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және оны қорғайды. Заң бойынша баланы ата-анасынан немесе ата-ананың орнына тағайындалған  заңды өкілдерінен  өзінің қалауынсыз бөлуге тыйым салынады. Ата-анадан, туысынан  айыру  туралы шешім тек қажетті жағдайларда және баланы қорғау мақсатында ғана жасалады.

Осы ережені ескере отырып,  қиын жағдайға ұшыраған балаларды арнайы оқу орындарына жіберу арнайы соттың шешімімен ғана қабылданады.

Қазір республикада девианттық мінез-құлықтары бар балаларға арналған оннан астам арнайы мектеп бар. Осы мектептердің бірі Жамбыл облысының Тараз қаласында орналасқан. «Тараз қалалық арнайы білім беру жағдайына мұқтаж балалар мен жасөспірімдерге арналған арнайы мектеп-интернатында»  30-ға жуық оқушы бар.

Қайырымдылық көмек көрсету мақсатында Жамбыл облысы Аналар кеңесінің мүшелері  облыстық арнайы мектептің оқушыларымен кездесті.  Қайырымдылық тақырыбы үнемі маңызын жойған емес. Осыған байланысты аталған мектептің балаларын  әртүрлі кеңсе керек-жарақтарымен  қамтамасыз етіп, балалардың оқуға деген қызығушылығын ояту және өз шығармашылық қабілеттерін көрсету негізінде  Аналар кеңесі өкілдері оларға  әр тақырыптағы кітаптар, сурет салуға арналған  бояулар,  қылқалам және  альбомдар, ойыншықтар сыйлады. Сонымен бірге, балаларға арналған қайырымдылық түскі ас берілді.

Кездесудің басты мақсаты – қоғамдағы отбасының беделін және ролін нығайтуға, балалардың қараусыздығы мен кәмелетке толмаған балалардың құқық бұзушылықтарының алдын алу,  балалар  мен  жасөспірімдерді патриоттық, рухани-адамгершілік тәрбиелеуге ықпал ету.

Жиын  «Қайырымдылық керуені» ұлттық компаниясының  «Бейбітшілік және келісім керуені» қайырымдылық акциясы аясында өткізілді.

Іс-шараға Аналар кеңесі мүшелері, этномәдени бірлестіктер мен БАҚ өкілдері қатысты.

Кездесу барысында арнайы мектептің балалары қонақтарға концерттік бағдарлама ұсынды. Ұл балалардан ұйымдастырылған домбырашылар тобы халық композиторы Құрманғазы Сағырбайұлының «Ерке сылқым» күйін орындады. Қыздар тобынан құрылған трио «Қазақтың жері», «Анашым – асыл әнім» атты т.б. әндерді  және  өздері  шығарған өлеңдерін жұртшылық назарына ұсынды.

Кездесу соңында «Тараз қалалық Өзбек этномәдени бірлестігі» қоғамдық бірлестігінің өкілі, Аналар кеңесі мүшесі – Лобара Гаюпова мен оның дәмхана аспаздары  аталмыш мектептің  барлық оқушыларын түскі ас – дәмді өзбек палауымен тамақтандырды.

Жамбыл облысы Ішкі істер департаментінің  мәліметі бойынша Тараздағы ювеналды істер инспекциясында бір мыңнан астам жасөспірім тіркелген. Арнайы мектептердің басшылары мен  топ тәрбиешілерінің шыдамдылығы мен  жүйелі тәрбиелерінің,  сондай-ақ аналық  қамқорлықтарымен бөлісіп жүрген Жамбыл облысы Қазақстан халқы ассамблеясы Аналар кеңесі мүшелерінің арқасында  кәмелетке толмаған  құқық бұзушылар саны азая түсуде.  Осындай игі істер –  қиын өмірлік жағдайға тап болған балалардың  қайта тәрбиеленіп,  жақсы қасиеттерге ие болып,  өз Отанының  лайықты азаматы  болып қалыптасуына  жақсы көмек.

Жамбыл облысы әкімі аппараты

«Қоғамдық келісім» КММ

баспасөз қызметі

Жамбыл облысында «Қайырымдылық керуені» ұлттық қайырымдылық компаниясы аясында өтетін «Бейбітшілік және келісім керуені» қайырымдылық акциясы өтті

/in /by

Қазақстан халқы ассамблеясының «Қайырымдылық керуені» ұлттық қайырымдылық науқанының бағдарламасы бойынша еліміздің барлық өңірінде «Бейбітшілік және келісім керуені» қайырымдылық акциясы өтуде. Акциянын мақсаты – қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің басты факторы ретінде қоғамда мейірімділікті, гуманизм мен өзара риясыз көмек жасауды орнықтыру, қазақстандықтардың, олардың ішінде балалардың, көп балалы отбастарының, мүмкіндігі шектеулі адамдардың өмір жағдайлары мен денсаулығына қамқорлықты күшейту.

Осыған орай, Жамбыл облысы Қазақстан халқы ассамблеясы мен Жамбыл облысы әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ ұйымдастыруымен ағымдағы жылдың сәуірінде Жамбыл облысының Т.Рысқұлов, Меркі аудандарында «Қайырымдылық керуені» ұлттық қайырымдылық компаниясы аясында өтетін «Бейбітшілік және келісім керуені» қайырымдылық акциясы өтті.

Аталған шараға ҚХА мүшелері мен этномәдени бірлестіктер өкілдері, облыстық ҚХА Қоғамдық келісім кеңесінің төрағалары мен мүшелері, Т.Рысқұлов пен Меркі аудандарының ішкі саясат бөлімінің өкілдері, облыстық Аналар кеңесінің жетекшілері мен мүшелері, «Жаңғыру жолы» жастар қозғалысының белсенді мүшелері, ауданның жұмыссыз жастары, «Салауатты өмір салтын қалыптастыру» орталығының мамандары, аудандық, ауылдық округтері Ақсақалдар кеңесінің төрағалары, аудандық сот өкілдері, медиаторлар, халық шығармашылығы шеберлері, БАҚ өкілдері қатысты.

Акция Т.Рысқұлов ауданының Құлан ауылының агротехникалық колледжінде және де Меркі ауданы, Меркі ауылының №9-колледжінде Қоғамдық келісім кеңестері мен «Жаңғыру жолы» жастар қозғалысы мүшелерін «Жаңғырған ауыл» жобасымен  таныстырудан  басталды. Әрмен қарай еліміздің ауылдарын жаңғыртуда, жаңартуда жастарды талаптандыру, қызықтыру ретінде және адамгершілік-рухани тәрбие беру мақсатында колледж жастары арасында тренингтер өткізілді. Тренингтен соң Құлан ауылы мен Меркі ауылының колледж ғимараттары мен тарихи орындарына саяхат жасалып, акцияға қатысушылар жергілікті мұражайлармен  таныстырылды.

Сонымен бірге, «Қазақтану» жобасы аясында «Қазақтың дәстүрлі құндылықтары: отбасындағы әйелдер образы және тәрбие» тақырыбында  Аналар кеңесінің  және  «Медиация – ел бірлігінің негізі» тақырыбында медиаторлардың, осыған қоса облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы Ақсақалдар кеңесінің де аймақтық кеңейтілген отырыстары өткізілді.

Аналар кеңесінің осы отырысында Жамбыл облыстық ҚХА Аналар кеңесінің төрайымы Мухаббат Миражапова  әр қазақстандық отбасындағы аналардың ролі мен міндеттерін тілге тиек етті. «Берік отбасы-тұрақтылығымыздың кепілі» қағидасын ұстана отырып, ананың қаншалықты перзентін моральдық, рухани құндылықтарға баулуынан еліміздің болашағы айқындалады,  осы тұрғыда өз ойымен бөлісті.

Қалалық және Меркі, Т.Рысқұлов аудандық медиаторлары өз отырыстарында аталған аудандар бойынша жастар арасында қауіпсіз ортаны қалыптастыру, қақтығыс және дағдарыстық жағдайларда жастардың медиативтік көзқарас дағдыларын дамыту қажеттігін, еліміздің болашағы жастардың белсенділігіне, мәдениетіне және қарым-қатынас жасау қабілетіне байланысты екендігіне, 2019 жыл Жастар жылы деп жарияланғандықтан, жастардың белсенді азаматтық ұстанымын қалыптастырып, олар үшін медиативтік құзыреттілік негіздерінің тренингтерін жиі өткізу мәселелерін қарастырды.

Сондай-ақ, «Салауатты өмір салтын қалыптастыру» орталығының бас маманы Сарыбаева Балхаш көп балалы аналарды тегін медициналық тексерістен өткізді.

Жиналған жұрт, колледж жастары JASTAR JYLY-DANGYL ZHOL» Қазақстан халқы Ассамблеясының  жобасымен таныстырылып, ауданның жұмыссыз, бос жүрген жастарымен кездесулер өткізілді. Олардың тізімі алынып, қанша пайызы жұмыс іздеуде қиыншылыққа ұрынады, өз мамандығы бойынша жұмысқа тұра алмаушылық,, «дипломды жұмыссыздық» мәселелерінің өзектілігі негізінде  жастар арасында анкеталық сауалнама жүргізіліп, жұмыспен қамту шаралары көзделді.

Шара барысында «Қазіргі заманғы дәстүрлі өнердің ролі» тақырыбында халықтық шығармашылығы шеберлеріне арналған дәрістер өткізіліп, «Туған жер» көшпелі көрмесі ұйымдастырылды. Көрмеде жергілікті этномәдени бірлестіктер  қолөнер, қылқалам шеберлерінің шығармалары бағаланатын болады.

Осыған қоса, ҚХА Ғылыми-сараптамалық бөлімінің «Қазақстан Республикасының этномәдени саясатының жалпы тәсілдері мен негізгі принциптері» тақырыбында аймақтық семинары өтті. Жиынға қатысушы мемлекеттік саясат мәселелерімен айналысатын мемлекеттік қызметкерлер,  дін істері, тілдерді дамыьу басқармаларының мамандары, құқық қорғау органдарының өкілдері – этносаралық және конфессияаралық қатынастар, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру технологиялары бойынша сөз өрбітті. Семинар барысында М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты, Рысты Керімбаева «Ғасырлар дәстүрін сақтау: қазақтардың мәдени коды мен толеранттылық» тақырыбында жасаған баяндамасында ҚХА «Қазақтану» жобасы негізінде этносаралық жағдайлар қарастырылып, осы орайда күнделікті жұмыс жүргізілу қажеттігін атап көрсетті. Сонымен бірге, аталған жоба барысында орындалатын жұмыстарды жүзеге асырудағы  өз тәжірибесімен бөлісті.

Қайырымдылық жасауды қағидаға айналдырған облыстық ассамблея этномәдени бірлестіктерінің мүшелері  бұл жолы Т.Рысқұлов ауданы, Құлан ауылының және Меркі ауданы, Меркі ауылының  жағдайы төмен көп балалы 10 этностық отбасына  азық-түліктер таратып қайырымдылық көмек көрсетті. Атап айтқанда, Жамбыл облыстық Өзбек этномәдени бірлестігі» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Бахром Муминов, «Жамбыл облыстық» «Вынхуа» дүнгендер ассоциациясының мәдени орталығы» қоғамдық бірлестігінің құрметті төрағасы Руслан Исмазов, «Ахыска» түрік этномәдени бірлестігінің Жамбыл облыстық филиалы қоғамдық бірлестігінің төрағасы Махмутжон Давришев, Қазақстан республикасы «Барбанг» күрділер ассоциациясының Жамбыл облысындағы республикалық филиалы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Латиф Айдаров, «Жамбыл облыстық» «Вынхуа» дүнгендер ассоциациясының мәдени орталығы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Зайнуддин Махусеевтердің басшылығымен аталған аудандардың аз қамтылған отбастарына азық-түліктің түр-түрі таратылып, қамығып отырған көп балалы аналарға қайырымдылықтар жасалып, бірнеше жанұялар қуанышқа бөленді.

«Бейбітшілік және келісім» керуені қайырымдылық іс-шарасының соңы ұлттар бірлігін ұлықтайтын және әркез қайырымдылықтарын аямайтын акцияға қатысушылардың қалаға қайтуымен аяқталды.

Іс-шараға 1000-ға жуық адам қатысты.


Жамбыл облысы әкімі аппаратының

«Қоғамдық келісім» КММ

баспасөз қызметі

Page 8 of 11
1 … 6 7 8 9 10 11